Bezoek aan fotografiemuseum van Charleroi

Bernard Plossu

Bernard Plossu is een bekende van het Musée de la Photographie. In 2007 heeft hij er So long tentoongesteld, wat zijn verblijf in de Verenigde Staten in de jaren 1970-1980 in herinnering bracht. En in 2011 zijn fotografieopdracht over Charleroi, wat een cyclus opdrachten over de stad, toevertrouwd aan vijf auteurs, inluidde.
Hij is een Franse fotograaf die gerekend wordt tot de belangrijkste en invloedrijkste fotografen. Sinds 1980 tot op vandaag heeft hij talrijke reizen in België ondernomen, waarbij zwartwit foto’s “en passant”, “onopvallend”, werden genomen in Antwerpen, in Gent, aan de kust, in Brussel, in Luik, in Charleroi… in de stad en op het platteland.
In het boek Plossu, La Belgique l’air de rien dat de tentoonstelling vergezelt, analyseert historicus en kunstrecensent Bernard Marcelis zijn werk : “Zijn beelden zijn opgebouwd uit open of gesloten perspectieven, immense horizonten, gefragmenteerde wegen, tunnels en passages, op elkaar gestapelde vlakken, gegenereerd door de foto’s genomen door de ramen van een trein, door autoramen, de voorruit van een vrachtwagen of ook nog de raampartijen van een café of zijn grote spiegels. Zij bezitten een cinematografische dimensie met hun travellings die gesuggereerd worden door de parallel getrokken kabels van de bovenleidingen, de verticale ritmes getekend door pylonen of andere lantaarnpalen. Ongewilde architecturale composities (de metro van Charleroi) of perfect beheerste (het station van de Guillemins van Calatrava in Luik) structureren bepaalde composities. Zoals steeds speelt het licht een cruciale rol, vooral de schemering, wanneer het nog vale schijnsel van de autolampen zich verveelvoudigt op de door de regen gladde wegen (…)”.
Heel wat van zijn zwart-wit foto’s werden geprint volgens het Fresson procedé, een pigmentdruk in vier kleuren waaraan Plossu gehecht is en dat kleur brengt in “le plat pays”.

Gauthier d’Ydewalle. Noosphère

Gauthier d’Ydewalle transcribeert, interpreteert en synthetiseert, door middel van het beeld, boeken die hem geraakt hebben, door deze onder te dompelen in een compositie waarbij de kleuren, de tinten, de compositie als doel hebben de diepgaande natuur uit te drukken van het litteraire, filosofische of poëtische werk die zij bevatten. Het is in feite dezelfde benadering als die van een portrettist, een portrettist van het boek. Om het te benaderen volstaat het te begrijpen dat het boek geen levenloos object is, maar op een bepaalde manier een levend wezen. Om die idee van het levend karakter van een geheel aan ideeën wanneer ze in de vorm van een boek zijn gepresenteerd, te onderbouwen, baseert de benadering van Gauthier d’Ydewalle zich op het filosofische concept van “noösfeer” gebruikt door Theilhard de Chardin. Dit woord, samengesteld uit het Griekse noüs, de geest, en sphaira, de sfeer, die hier de betekenis heeft van het woord”ruimte”. De noösfeer is dus de zone van de doordachte idee, onderscheiden van de biosfeer of van de geosfeer, respectievelijk zone van het levende en zone van de levenloze materiële objecten.

Blind Photo

Wat is er voor een persoon verschrikkelijker dan het verliezen van het zicht ? Zien laat toe vormen en kleuren te waarderen, zich te oriënteren en zich in een ruimte te verplaatsen, de anderen en zichzelf te herkennen.
In onze ziende maatschappij is het beeld alomtegenwoordig. Het maakt quasi heel ons bestaan afhankelijk. Het zinvolle van het zicht is soeverein en dringt zijn waarheid op, want zoals de uitdrukking het zegt : “men gelooft slechts wat men ziet”. Nochtans heeft niet enkel een beeld de kracht om ons de wereld te laten zien, het kan ook onze andere zintuigen oproepen.

Het project Blind Photo, geleid door het museum in samenwerking met Les Amis des Aveugles ven Ghlin, laat toe te begrijpen dat het met de hulp van al zijn zintuigen is dat de visueel gehandicapte de fotografie benadert.
Het avontuur vangt aan in 2015 wanneer het museum de uitdaging aangaat de fotografie – visueel medium bij uitstek – toegankelijk te maken voor slechtzienden. Terwijl het in eerste instantie hulpmiddelen installeert om de fotografische lezing multisensorisch te maken, gaat de ombudsdienst verder door de ontdekking van het fotolabo aan te passen. In maart 2019 wordt een bijkomend stadium overschreden wanneer enkele slechtzienden en blinden het fototoestel ter hand nemen en zo alle vooroordelen overschrijden. Het resultaat van dat experiment, vergezeld van het fotografische oog van Boris Spiers : vijfentwintig gerealiseerde foto’s uitgekozen door Adeline, Françoise, Isabelle en Laurence. Van de witte stok tot de blindengeleidehonden bij hun dagelijkse bewegingen, van de tactiele ijkpunten tot het geruis van lucht en water dat een voorstelling van de wereld toelaat, delen deze vrouwen de getuigenis van een voor iedereen, ziende of niet, zicht- baar mooi menselijk avontuur.